28.03.2023 tarih ve 32146 sayılı Resmî Gazete’de, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“SEDDK”) tarafından Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır.

Yönetmelik’te yer alan bireysel emeklilik sisteminin (“BES”) teşvikine yönelik önemli düzenlemeler çerçevesinde, 28.09.2023 tarihi itibariyle katılımcıların, BES’te yer alan birikimlerini çeşitli istisnalar hariç olmak üzere bankalara alacağın devri şeklinde devredebilmeleri mümkün kılınmıştır.

Yönetmelik uyarınca katılımcı; emeklilik sözleşmesine göre ad ve hesabına şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek kişiyi ifade etmektedir.

1.      Temlik Hakkı

Yönetmelik’le getirilen “Alacağın Temliki” başlıklı Madde 26/C uyarınca katılımcı, BES sözleşmesinden kaynaklı devlet katkısı hariç olmak üzere alacağının tamamını veya bir kısmını -Yönetmelik’in 26. Maddesinde belirtilen fon paylarına ilişkin tedbir, haciz, iflas, rehin ve benzeri her türlü idari ve adli talebe konu sözleşmeler hariç olmak üzere- bankalar ile yapacağı “alacağın devri sözleşmesi” yoluyla, bankalara devrederek kredi kullanabilecektir.

Bankaya devredilen tutar, BES birikimindeki payı oranında katılımcının hesabındaki tüm fonlardan nakde dönüştürülerek elde edilecektir.

Alacağını bankaya devreden katılımcı, alacağın devri sözleşmesi devam ettiği müddetçe sözleşmesini sonlandıramayacak ve BES’te bulunan birikimlerini başka şirketlere aktaramayacaktır. Ancak, bu süreç içerisinde katılımcılar, BES sözleşmelerine katkı payı yatırmaya, birikimlerini izlemeye ve bankaya devrettikleri alacak tutarının üstündeki birikimlerini tercih ettikleri fonlarda değerlendirmeye devam edebileceklerdir.

Bu bağlamda, banka tarafından alacağın devri sözleşmesine konu tutarın tahsil edildiği veya katılımcının kredi borcunu kapadığı bilgisinin, emeklilik gözetim merkezi aracılığıyla şirkete bildirilmesi sonrasında alacağın devri sözleşmesi sona erecektir. Söz konusu tutarın ödenmemesi halinde ise banka, kredi borcunun muaccel hale gelmesinden 30 (otuz) gün sonra kalan borcu, devredilen alacaktan tahsil etmek için talepte bulunacaktır.

Özetle; Yönetmelik’le getirilen düzenleme öncesinde, acil nakit ihtiyaçlarını karşılamak isteyen katılımcıların BES sözleşmelerini sonlandırmaları gerekmekteydi. Katılımcılar nezdinde hak kayıplarına ve mağduriyete yol açan bu uygulamanın giderilmesine yönelik olarak yapılan değişiklik sonucunda katılımcılar, BES sözleşmelerinden kaynaklı alacaklarını temlik etmek suretiyle bankalarda teminat göstererek kredi kullanabilecektir. Diğer bir deyişle, BES sözleşmelerinin devredilmesi katılıcımlara, bankacılık ve diğer finansman modellerinde alacağın temliki ile kredi imkânı sağlayacaktır.

2.      Sair Düzenlemeler

Yönetmelik’le getirilen diğer değişiklikler uyarınca;

·        Alacağın temlikine ilişkin madde hükmü saklı kalmak kaydıyla, bireysel emeklilik sözleşmelerinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde; sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların, katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler, sponsor veya işveren tarafından kullanılması kararlaştırılabilecektir. (Kural olarak, bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar katılımcı tarafından kullanılmaktadır.)

·        Katılımcıların vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa devlet katkısı hesabındaki tutar (4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla), varsa emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanuni mirasçılara, ilgili bilgi ve belgelerin şirkete ulaştığı tarihten itibaren 20 (yirmi) iş günü içerisinde ödenecektir.

·        İşveren tarafından katılımcının ilgili kuruluştaki işine -haklı nedenle fesih haricinde- son verilmesi veya katılımcının 4857 sayılı İş Kanunu’na göre haklı nedenle işinden ayrılması veya maluliyet gibi zorunlu nedenlerle işinden ayrılması yahut işverenin aktarım durumu hariç işveren grup emeklilik sözleşmesini feshetmesi, iflas yahut konkordato ilan etmesi veya işverenin rızası halinde katılımcı, işveren tarafından kendi ad ve hesabına ödenen katkı payları ile bunların getirilerinin tümüne, hak kazanma süresinin tamamlanmasını beklemeksizin hak kazanacaktır.

Yönetmelik’le getirilen söz konusu değişiklikler yayım tarihinden 6 ay sonra, 28.09.2023’te yürürlüğe girecektir.

İşbu bilgi notunda yer alan Yönetmelik’e aşağıda yer alan linkten ulaşabilirsiniz.

·        https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/03/20230328-1.htm

Bilgilerinize sunulur,

Saygılarımızla.