İCRA VE İFLAS KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN HAKKINDA BİLGİ NOTU
5.04.2023 tarih ve 32154 sayılı Resmî Gazete’de; İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) yayımlanmıştır.
İlgili Kanun ile; konut olarak kullanılan yerlerde haciz, aile bireylerine ait kişisel eşyalara ilişkin haciz, avukatlara ilişkin mali destek, kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk başta olmak üzere birçok alanda yeni düzenlemeler getirilmiştir.
1. Konutta Haciz
7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan değişiklik uyarınca konut olarak kullanılan taşınmazlarda haciz yapılması için icra mahkemesinin kararı gerekecektir. Diğer bir deyişle, artık konutlarda yapılacak haciz işlemleri için icra müdürünün haciz kararı yeterli olmayacaktır. Mahkeme, en geç üç gün içerisinde yapacağı inceleme ile konutta haczin onaylanıp onaylanmadığına ilişkin kararını verecektir[1].
Kanun ile haczi mümkün olmayan malların kapsamı da genişletilmiş olup aile bireylerinin ortak kullanımında olan ev eşyalarının haczedilmesinin önüne geçilmiştir. Bundan böyle, ortak kullanıma hizmet eden veya kişisel nitelikteki eşyalar (birden fazla olup olmadığı fark etmeksizin) hacze konu edilemeyecektir.
Kanun’da ayrıca, icra memurlarının alacaklının alacağından fazla miktarda eşyayı hacze konu etmesinin önüne geçilebilmesi adına taşkın haciz kavramı yasaklanmış ve sadece icra takibine konu alacak kadar haciz yapılabileceği düzenlenmiştir.
2. Avukatlara Mali Destek
Avukatlık mesleğinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi amacıyla 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nda yapılan düzenleme ile; avukatların büro kurma giderlerinin karşılanması için uygun şartlarda finansman desteğinin sağlanması ve mesleğe yeni başlayan avukatlardan mesleğin ilk beş yılında baro keseneğinin alınmaması ve adli yardım sisteminin güçlendirilmesi için adli yardım bürosunun gelirlerinin artırılması öngörülmüştür.
3. Arabuluculuk Faaliyetine İlişkin Düzenlemeler
Kanun ile 6325 sayılı Arabuluculuk Kanunu’nda yapılan düzenleme ile taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar, ihtiyari arabuluculuğa elverişli hale getirilmiştir.
Yapılan değişiklik ile arabulucunun asıl tarafları bilgilendirme yükümlülüğü de genişletilmiş, arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen tutanak ve sonuçlar hakkında -taraflar hazır değilse- her türlü iletişim vasıtasını kullanarak hazır bulunmayan tarafları bilgilendireceği düzenlenmiştir.
Kira ilişkisinden kaynaklanan (ilamsız icra yoluyla tahliye hariç) taşınır ve taşınmazların paylaştırılması, ortaklığın giderilmesi, kat mülkiyeti ve komşu hakkına ilişkin uyuşmazlıklar da dava şartı olarak arabuluculuk kapsamına alınmıştır. Ayrıca, bu uyuşmazlıklara ilişkin düzenlenen anlaşma belgesinin icra edilebilirliği ile ilgili olarak; taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden şerh alınması zorunlu kılınmıştır.
Arabuluculuk Kanunu’nda yapılan diğer bir değişiklik uyarınca; ticari uyuşmazlıklarda tarafların varacağı bir sulh anlaşmasının mahkeme onayı olmaksızın icra edilebilir ilam niteliğinde sayılabilmesi için tarafların imzasını taşıması zorunluluğu kaldırılmıştır. Sulh anlaşması, sadece avukat ve arabulucu tarafından imzalandığı takdirde de mahkeme onayı olmaksızın icra edilebilir nitelikte olacaktır.
Son olarak, ticari uyuşmazlıklardan kaynaklanan itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları ile işçi-işveren uyuşmazlıklarından kaynaklanan menfi tespit ve istirdat davaları da zorunlu dava şartı arabuluculuk kapsamına alınmıştır[2].
4. Ticari Davaların Parasal Sınırı
Kanun ile, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca açılacak olan ticari davalarda basit yargılama usulüne ilişkin parasal sınır beş yüz bin Türk Lirası’ndan bir milyon Türk Lirası’na çıkarılmıştır. Bundan böyle, değeri bir milyon Türk Lirası’nı geçmeyen ticari davalar basit yargılama usulüne tabi olacaktır.
İşbu bilgi notunda yer alan İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un tüm metnine aşağıda yer alan linkten ulaşabilirsiniz;
· https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230405-3.htm
Bilgilerinize sunulur,
Saygılarımızla.
[1] İlgili düzenleme, Kanun’un yayımlanma tarihinden önce verilen konutta haciz yapılmasına ilişkin kararlar hakkında uygulanmayacaktır. Ayrıca, ihtiyati hacizler de bu düzenleme kapsamında değildir.
[2] Ticari ve işçi-işveren uyuşmazlıklarına ilişkin bu hükümler 01.09.2023 tarihi ve sonrasında açılacak olan davalar için uygulama alanı bulacaktır.